تحلیل مرثیه غنایی فارسی

شعر غنایی در یکی از مهم­ترین مفاهیم خودش شعری است که بیانگر احساسات و عواطف شاعر یا یک شخصیت شعری باشد. یکی از انواع مختلف احساسات که همواره در شعر مورد استفاده قرار گرفته احساس غم گوینده در سوگ از دست دادن کسی است؛ به این نوع شعر مرثیه می­گویند. در این مقاله این نوع شعر از دیدگاه نظریه ارتباط کلامی بررسی شده است.  بررسی مرثیه فارسی از این منظر نشانگر این است که در صمیمی­ترین و عاطفی­ترین این نوع اشعار اغلب جهت گیری پیام به سوی گوینده است؛ بنابراین خواننده با کارکرد عاطفی زبان مواجه می­شود. زبان، ساده و عامه فهم است. جملات و ساخت­های نحوی تکرار می­شوند و در متن از استعاره­هایی استفاده می­شود که ژرف ساخت آن قلمرو عاطفی گوینده است.  همچنین شاعر از شبه جمله­های عاطفی زیاد بهره می­گیرد. در این گونۀ شعری رابطۀ گوینده با متوفی اغلب یک رابطۀ خانوادگی است از این رو خواننده با گزاره­های عاطفی مواجه می­شود. این مقاله به روش توصیفی – تحلیلی پرداخته شده است و اهمیت آن در این است که مرثیۀ کلاسیک فارسی را از منظر نظریۀ ادبی نوین واکاوی می­کند و تلاش می­کند آن را حتی الامکان بدون توجه به عوامل برون متنی تحلیل کند.